چایگیلان با آن پشتوانه تاریخی بعنوان اولین خاستگاه چایایرانی بر اساس طعم و مزه که طبیعی هم میباشد (یعنی بدون اسانسهای مصنوعی) به دو نوع شیرین و گس یا کاراملی میتوان برشمرد. البته اِسانسها خود داستانی عجیب دارند و پیچیده که تخصص خود را میخواهد و تکنولوژی خاص خودش که ما نظری نداریم و شاید جراتش را، چای بر اساس شکل، رنگ، قیمت و نوع دمکردن متفاوت است. اَکثر مردم چایایرانی را در دو نوع سبز و سیاه میشناسند.
چایسبز
در کشور ما بر اساس زمان بیشتر در اواخر برداشت در پاییز رایج است. قبل از به خواب رفتن بوتهها ولی تولید چایسیاه مخصوص زمان نیست. چایسبز در نوع دانه درشت و ریز، میباشد. نوع دمکردن چای با چند بار آزمون و خطا به حد اعلا خوب میشود رسیدن به مزه و حالت راحتی و ریلکس شدن بعد از مصرف یعنی اُستادی در دمکردن چایسبز.
از نمونههای شاخص چایسبز که با تخمیر برگ و با ملایمت خاصی تهیه میشود و شباحت کمی هم به چایسیاه دارد میتوانیم به چایاولانگ رسید. چایاولانگ را میتوان بینابین چایسیز و چایسیاه نامید بطوری که این چای در جهان 2 درصد کل چای جهان را تشکیل میدهد و در کشور چین و تایوان استفاده میشود و موضوع چایایرانی نیست.
چایسبز بر اساس مطالعات انجام شده دارای آنتیاکسیدان بسیاری بوده و یکی از انواع کاتچین که یک مولکول با قدرت ذخیرهسازی آنتیاکسیدانی درخود برخوردار است. از اَثرات بیولوژیکی آن میتوان بر کاهش چاقی، دیابت، بیماریهای قلبی وعروقی تقویت استخوانها وغیره اشاره کرد. (چایسبزما را توصیه میشود حتما امتحان کنید)
چایسیاه
از نظر زمانی اوایل بهرهبرداری چایسیاه، از اردیبهشت شروع و براساس شیوه کارخانهجات تا اواخر پاییز ادامه دارد البته در کشور ما اکثراً این شرایط قالب است. در کشورهای آسیایشرقی یا خاستگاه چایسیاه جهان (آسام هندوستان) به دلیل شرایط آبوهوایی معمولاً کل سال برداشت برگ سبز چای ادامه دارد.
چایسیاه با مشخصه اصلی خود یعنی تخمیر همراه است. تولید این نوع ازچای بسیار سخت و طاقت فرسا بوده بطوری که زمان تولید چایسیاه شاید به 10 برابر چای سبز هم میرسد.این زمان زیاد برای تخمیر بیشتر و متعادل کردن رطوبت در چای، بطوری که با استکان چای حس نوشیدن یک محلول گوارا را دارید، که طعم طبیعت بدهد را برای شما ایجاد میشود.
انواع چایسیاه :
چایزرینطلایی، چایسرگل بهاره، چایممتاز، چایشکسته، چایقلم، وغیره از فنون کار کارخانجات گیلان است که این تنوع فراورده را از چایسیاه به دست میآورند. کارشناسان کارخانه بلدی خاص خود را دارند این هنرمندان با برگ چای و ماشینهای چای سازی برایتان تنوعی از چای میسازند.
چای زرین طلایی
چای سرگل بهاره
چای ممتاز
چای قلم
چای شکسته متمایز
چای شکسته
چای چوب یا قهوه خانه ای
چای زرین طلایی
چای زرین شامل قسمت بالایی یعنی غنچه میباشد فرایندی بینظیر که فقط بر روی غنچه برک اعمال میشود و سعی شده از برگ اول بسیار کمی در تولید چای استفاده شود این نوع چای دارای گسی فوق العاده، بالایی است.
برای تمام ذاعقه ها خوشایند نیست کیفیت نوع چای در عدد تانین آن که معمولا 95 تا 100 در آزمایشگاه اندازه گیری میشود مشخص میگردد .
چای سرگل بهاره
چای سرگل هم مانند چای زرین بوده با این تفاوت که یک برگ در شاخساره بالایی به غنچه اضافه شده و میزان آن 50% میباشد. به دلیل اضافه شدن یک برگ طعم این نوع چای از گسی کمتری نسبت به چای زرین برخوردار است.
طیف بیشتری از مشتریان را جذب میکند. این نوع چای با تانین بالا و مزه خاص به سرگل شهرت پیدا کرده است.
چای ممتاز
چای ممتاز هم به مانند چای سرگل از یک غنچه و یک برگ بالایی تشکیل شده با این تفاوت که برگ دیگری به آن اضافه میشود. میزان غنچه کمتری را تشکیل میدهد ولی درصد برگها نسبت به غنچه 60% است وگسی چای سرگل هنوز حفظ شده ولی مزه به دلیل اضافه شدن درصد برگ کمی ملایمتر است .
چای قلم
چای قلم با انواع قبلی کمی فرق می کند در این نوع چای ساقه های بینابینی برگها هم به انواع قبلی اضافه میشود و درصد غنچه را در خود به 10 % میرساند . به دلیل اضافه شدن ساقه های گیاه سبز چای و خواص بینظیر مولکولی در رساندن مواد و املاح به برگها معمولا ساقه گیاه دارای تانین بسیار بالایی هم هست.
این امر نشان میدهد که وقتی غنچه بسیار کم شده اما طعم گسی بیشتر هم شد و میزان کافیین بالایی در این نوع چای دیده میشود.این نوع چای طرفداران بیشماری ئر کشور دارد .
چای شکسته متمایز
چای شکسته به مانند چای ممتاز بوده اما در آن از ساقه و غنچه بسیار کمتری تشکیل شده بطوری که ساقه 0% و غنچه کمتر از 2% شاید چون برگ ها به این نوع چای اضافه شده شما شاهد رنگ پزیری فوق العاده چای در این نوع چای هستید بطوری که بعد از 20 دقیقه دم کشیدن رنگ واقعی به سرخی میزند.
این نوع چای تازه دم با نبات بسیار توصیه میشود چون حس ریلکسی خاصی تولید میکند . در سایت چایچو نوع متمایز آن عرضه میشود به طوری که طعم گس آن با فرایند خاص حفظ شده و شما حس چای ممتاز را با رنگ خاص دریافت میکنید
چای شکسته
چای شکسته با نوع متمایز آن یکی است با تفاوتی که گفته شد بطوری که میزان گسی در آن 0% میباشد و طعم شیرینی به چای میبخشد.
این نوع چای با نبات یا گل یاس یا افزودنی های دل نشین مثل دانه هل بسیار توصیه میشود و به همین دلیل در بین مردم طرفداران خاص خود را داراست .
چای چوب یا قهوه خانه ای
همانطورر که از اسمش بر میآید این نوع چای باید خاصیتی داشته باشد که مخصوص عموم مردم باشد و طعم و خواص چای در آن کم نباشد ، فاصله برگ دوم و سوم ساقه قرار دارد این ساقه ها در فرایند تولید به همراه برگ سوم با درصد 60% ساقه تولید این نوع چای را میکنند.
چون این نوع ساقه به مانند چای قلم توزیع کننده املاح معدنی به برگهاست دارای خواص بیشمار بوده و برگ سوم همراه آن طعم گسی را بیشتر نشان میدهد که در بین مردم در قهوه خانه ها طرفداری بیشتری دارد . شکل این نوع چای به دلیل وجود ساقه با تمام انواع چای در بازار فرق میکند.