از آنجایی که چای در کشور ما بیشتر بصورت روزانه مصرف می‌شود و (محصول‌۱۴۰۳) ما بطور میانگین در صبحانه، حتی سرکار یا قبل از خواب در کنار سایر تنقلات استکان چای هم سرو می‌کنیم، که این خود برای کشور ما شایسته تقدیر است و نشان افتخاری از استفاده چای به عنوان نوشیدنی پاک می‌باشد.

بعد از این مقدمه باید از انواع چای ایرانی، به چای ممتاز اعلا اشاره کنیم، مشخصه اصلی آن زود‌ دم بودن، کیفیت بالا در عطر و طعم آن است. ما در فروشگاه چایچو این نوع چای را با نام چای محسن‌خواه در 250 گرم عرضه می‌کنیم تا خانواده کم جمعیت کشورمان بتواند سریع‌تر از تازگی محصول بهره‌مند شود. نوع بسته بندی و طریقه مصرف چای ایرانی محسن‌خواه به روش زیر مهیا شده است (محصول‌۱۴۰۳):  

وزن‌ها بر اساس 3g برای هر نفر در یک قوری اندازه‌گیری شده است.

 در کشور ما ایران، چای انواع خاص خود را دارد که بر اساس رویش یک شاخه از گیاه قابل تفکیک است. شاخه‌ای که از اولین برگ و غنچه بالایی تشکیل شده فرایند دریافت نور و فتوسنتز (photosynfhesis), دریافت انرژی خورشید بهترین نوع چای را در خود فراهم می‌آورد. آزمایشگا‌ه‌های چای تشخیص اینکه کدام بوته بهتر عمل کرده است و درصد بالاتری از نمره را به خود اختصاص داده به فناوری چای سازی کمک بزرگی می‌کنند. «تانن» یک معیار در صنعت چای است که نشانه بالای آن کیفیت برتری را برای کشاورز عرضه کننده آن رقم می‌زند.

اقلام چای ممتاز و چای زرین یعنی بوته‌هایی که به نور بیشتری دسترسی دارند و «تانن» آنها بالا بوده به گونه‌ای که این نوع چای بعد از دم‌ کشیدن زمان‌بندی کمتری نسبت به سایر انواع خود دارد و عطر و طعم آن کاملاً متفاوت است.‌

از دیگر تقسیم‌بندی‌هایی که در میان عام مردم ما رایج شده، دسته‌بندی انواع چای ایرانی به درجه 1 و 2 و 3 است.البته ذاعقه، طریقه دم کردن و نوع زندگی و سایر دلایل در انتخاب بهترین چای ایرانی از بین این درجه‌ها یک امر شخصی است. (بنا به تجربه سایت چایچو در ارتباط با مشتری اکثر خریداران چای را بر اساس ذوق و سلیقه خود می‌پسنددند.)

• چای درجه 1

این نوع چای ایرانی که از بالاترین برگ یک بوته چای تشکیل می‌شود حس خوب و عطر دلنشینی دارد که در فرایند چایسازی به عنوان چای مهمان هم شناخته می‌شود. شاید به دلایل مختلف که به درستی نمی‌دانیم اکثر افراد در طول روز آن را مصرف نمی‌کنند. (مقدار تولید این نوع از چای کم بوده و فقط در زمان خاصی با درجه رطوبت خاص می‌توان در فرایند چایسازی آن را تولید کرد. )

• چای درجه 2

این نوع از چای ایرانی باز حس خوب و عطر مخصوص به خود را دارد با این تفاوت که کمی رنگ چای رد زیاد‌تر کرده و طعم تلخ و گس‌تر نسبت به نوع درجه 1 خود دارد. اکثر مردم در طول روز سعی می‌کنند چند مرتبه از دم کرده این نوع چای برای رفع خستگی و مصرف روزانه خود استفاده کنند. افراد بیشتر بعد از مصرف هم هزینه کمتری نسبت به نوع درجه 1 پرداخت می‌کنند و هم همان عطر و طعم را دارند اما در حجم چای با نوع درجه 1 کاملا فرق داشته و کاملا پر حجم‌تر است.

• چای درجه 3

اما چای درجه سه با دو نوع قبلی کاملاً متفاوت است و بیشتر برای مصرف تجاری استفاده می‌شود که تجار چای کیسه‌ای علاقه‌مندان و خریداران اصلی این نوع چای هستند.متاسفانه در سال‌های اخیر با سواستفاده از این نوع چای و مخلوط کردن آن با اَنواع اِسانس‌ها و عطرهای مصنوعی در حالی که در قهوه‌خانه های بین راهی مسافر‌خانه‌هد و عمدتاً مکان‌هایی که مردم نیاز به چای سری دارند می‌بینیم که نمونه بارز آن چای دبش کیسه‌ای بود که جای تعمل و افسوس دارد.

دم کردن چای ایرانی به مانند همه انواع چای در جهان دارای اصول خاص خود بوده که ما سعی می‌کنیم به تفکیک به آن اشاره کنیم:

1. درون کتری یا سماور را با آب سرد و خالص پر می‌کنیم. (توصیه ما استفاده از آب بدون املاح و کلر است.)

2. بعد از جوش آمدن آب (دمای 100c) مقداری از آن را در استکان یا لیوان چای خود ریخته شستشو دهید تا حرارت را به خود جذب کند.

3. در قوری (توصیه می‌کنیم قوری چینی باشد) به اندازه نفرات و توجه به جدول بالا چای ایرانی بریزید. (چای غیر ایرانی روش دم متفاوتی دارد.)

4. در این مرحله با آب سرد کمی چای درون قوری را خیس کنید تا ملکولها و رنگدانه‌های چای سرد شود.

5. بلافاصله بر روی چای خیس شده داخل قوری آب جوش بریزید توجه کنید سطح آب از چای بیشتر نباشد.

6. قوری را روی کتری یا سماور قرار دهید شعله را بسیار کم کنید و روی نک قوری را با دستمال تمیز بپوشانید تا عطر چای بیرون نیاید.

7. بعد از 12 تا 15 دقیقه چای ایرانی را از صافی رد کنید و بر اساس ذاعقه خود به آن آب جوش اضافه کنید (توصیه ما به شما اضافه کردن آب جوش بیشتر در نوع بهار و کمتر در نوع تابستانه و بهاره آن است.

مکان کشت چای در کشور ما فاصله‌ای بین دریا و کوه در شمال را شامل می‌شود که قابلیت برداشت این محصول استراتژیک را دارد. چای در ایران بیشتر از نوع سیاه می‌باشد، از اقلام آن مثل: چای ممتاز، چای زرین، چای قلم، چای شکسته از نمونه بارز آن، تشکیل شده است.

گیاه چای با نام کاملیاسینسیس (camelia sinesis) با ریشه‌های محکم در محیطی که آب و هوایی معتدل دارد رشد می‌کند. (مانند مناطق شمال کشور در شهر لاهیجان) زمانبندی برداشت در کشور ما که از فصل بهار شروعدو تا اولین ماه پاییز ادامه دارد که با سایر کشورها که کاهاً در طول سال برداشت دارند کاملاً متفاوت است. این خود شاید یک موهبت الهی باشد تا بوته چای در سایر زمان بهرهبرداری به خواب برود و کشاورز ما راحت‌تر بتواند مراحل کوددهی و احیاء خاک را برای برداشت با کیفیت‌تر سال بعد آماده کند.

آزمایشگاه‌های چای با استخراج این ماده معیار اندازه کیفیت را که بیشتر در نوع چای سیاه دیده می‌شود را مشخص می‌کنند. تمام انواع چای سیاه ایرانی از زرین و ممتاز گرفته تا شکسته و قلم دارای مقدار خاصی از تانن‌ها هستند. تانن (tannin) یا جوهر مازو در علم شیمی، عطر و طعم را به ذاعقه‌ها می‌چشاند که در میوه‌ها، ادویه‌ها و دانه‌های روغنی بطور وفور وجود دارد.

از انواع آن تانن thearubigin و تانن تیفلادین عامل اصلی رنگ تیره در چای ممتاز بوده و دارای آنتی اکسیدان قوی در خود است بطوری که با اتصال به ملکول‌های سلولی آن را در برابر رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند.

یکی از نکات قابل توجه برای مصرف‌کنندگان این نوع چای باید دقت داشته باشند البته مصرف زیاد و بی‌ رویه چای ممتاز بدلیل بالا بودن تانن و اختلال در حالت گوارشی امکان ایجاد تهوع و استفراغ برای استفاده‌کنندگان غیر طبیعی آن وجود دارد.

نتیجه‌ای که بطور خلاصه می‌توان از چای ایرانی اعلا که تاریخچه‌ای بسیار کمتر از اجداد خود در شرق آسیا دارد می‌توان گرفت. وقتی کاشف السلطنه در حدود دو قرن پیش این محصول را دارد کشورمان کرد هیچ وقت نمیدانست نوشیدنی به این گوارایی را مردم ما می‌توانند از این برگ‌ها آن هم بدون افزودنی تولید کتند.

لاهیجان در حد فاصله دریا و کوه واقع در شمال کشور مرکز اصلی چای ایرانی شناخته شده است. کشاورز چایکار در فصل بهار، تابستان و کمی از پاییز را به تولید و بهزراعی چای می‌پردازد. خاک حاصل‌خیز جلگه‌ای، رطوبت معتدل و بارندگی به موقع در این فصول سال رشد بوته چای را بطور طبیعی در این منطقه از کشور راحت تر نموده است.

برای انتخاب چای خوبتر آزمایشگاه‌های چای شروع به فعالیت کردند تا با اندازهگیری میزان ماده‌ای بنام تانن (tannin) در چای به آگاهی رساندن به مصرف‌کننده ایرانی کمک نمایند. درجه و رتبه یک فروشنده چای چقدر است و کیفیت محصول آن در چه جایگاهی قرار دارد از فعالیتهای آزمایشگاه‌های چای می‌باشد.

بعد از درجه‌‌بندی انواع چای در میان مردم، باید بدانیم چای ممتاز در چه جایگاهی قرار دارد یا چای درجه 1 و 2 چیست؟ در جواب باید گفت چای ممتاز نوعی از چای مصرفی روزانه است که کیفیت  بالا و دم‌کشی آسانی دارد و به دلیل مختلف در طول شبانه‌روز مصرف می‌شود.

 حجم زیاد چای در قوری جالب نباشد اما در برابر عطر و طعم عالی آن مشکلی ایجاد نمی‌کند. ما در اینجا جدولی به شما نشان می‌دهیم تا در هر قوری برای یک نفر چه مقدار چای مصرف کنید و کل بسته چای تا خانواده چهار نفره چقدر چای میتواند دم کند. به عنوان مثال،،: یک خانواده 4 نفره می‌توانند از این بسته 20قوری چای تهیه کنند.

دم کردن چای ایرانی بدلیل نبود افزودنی عطر و رنگ، استفاده نکردن از آفت‌کش‌ها، کوددهی مناسب و وجود زمان خواب و استراحت بوته در فصل زمستان منحصر بفرد است. استفاده بیولوژیکی و کاملاً طبیعی و به روز برای از بین بردن آفات باعث می‌شود بوته بعد از بهره‌برداری بهتر بتواند املاح را در خود ذخیر کرده و برای فصل بهار رویش جدید داشته باشد.فصل بهار اوایل آن در کشور ما ایران، آغاز بهره‌برداری چای است و تا اوایل پاییز ادامه دارد. امیدوار هستیم که چای ایرانی با آن همه سختی‌ها در تمام دوره برداشت تا فروش همیشه سر سفره‌های پر برکت مردم ما جایی داشته باشد.